Słownik polsko-japoński

A

ai – harmonia
arigato – dziękuję
ashi – stopa, naga
atemi – uderzenie we wrażliwe miejsca ciała
awase – łączenie
awase waza – techniki łączone
ayumi ashi – krok przestawny

B

barai – zagarnięcie
boken (bokuto) – drewniany miecz
budo – ogólna nazwa sztuk walki
bushi – wojownik
Bushido – kodeks regulujący życie samuraja

C

chikama – najkrótszy dystans (twarzą w twarz z przeciwnikiem)

D

dan – poziom, stopień mistrzowski
do- droga
dojo – sala, w której trenuje się sztuki walki
domo arigato – dziękuję bardzo (po wspólnych ćwiczeniach oraz na zakończenie lekcji do nauczyciela)
dori – uchwycenie

E

eri – kołnierz

F

funakogi – ćwiczenie wiosłowania (tekże tori fune)

G

geiko – trening, ćwiczenie (furitama – stabilizacja ki – ćwiczenia koncentracji)
gedan – poziom ciała od pasa w dół
geri – kopnięcie
gyaku – przeciwny, przeciwstawny

H

hai – tak
hajime – zaczynać, naprzód!
hakama – tradycyjne spodnie samurajów używane przez mistrzów aikido
hara – brzuch
hanmi hantachi waza – techniki wykonane przez klęczącego aikidokę na uke atakującym w pozycji stojącej
hasami – nożyce
hidari – lewy
hiji – łokieć (także: ude, empi)
hiza – kolano
hombu – główna kwatera, centrum szkoleniowe

I

irimi – wejście do przodu
irimi nage – rzut przez wejście, podstawowa technika aikido

J

jo – kij używany w aikido
jodan – poziom górny ciała tj. głowa, szyja
ju – miękki łagodny

K

kai – organizacja
kaiso – twórca systemu
kamae – garda, pozycja
kata – ćwiczenie formalne z reguły skodyfikowane
katsu – techniki przywracania przytomności po urazach
keiko – trening
ki – siła, energia wewnętrzna
kiai – moment maksymalnej koncentracji psychologicznej
kito – nazwa szkoły
kihon – podstawowy (okres nauczania podstaw)
kiri – ostrze
kissaki – szczyt miecza
kokoro – duch, serce
kokyu – sposób oddychania w aikido
kokyu ho – metoda oddychania
kokyu nage – „rzut oddechem”
konnichiwa – dobre popołudnie
koshi – biodro
koshi nage – rzut przez biodro
kote – nadgarstek
kote gaeshi – skręcenie nadgarstka na zewnątrz
kubi – szyja
kumite – walka
kuzushi – wychylenie ciała
kyu – stopień uczniowski
kyusko – punkty ciała wrażliwe na uderzenia

M

ma-ai – odpowiedni dystans
mae – przód
marui – ruch sferyczny
mate – czekać, poczekać
meguri – ruch okrężny głównie nadgarstków oraz „centrum”
men – głowa
mokuso – medytować
mune – pierś
musashugyo – uczenie się i doskonalenie w różnych szkołach, u różnych trenerów

N

nage – rzut oraz ten, który wykonuje technikę
Nippon – Japonia

O

O – duży, wielki
O’Sensei – Wielki nauczyciel
obi – pas
omote – do przodu (w aikido wszystkie techniki można podzielić na omote i ura)
onegai shimasu – proszę nauczyć mnie … (na początku treningu do nauczyciela)

P

Porando – Polska

R

rei – ukłon
renzoku – kontynuacja
riai – połączony w całość system boken, jo i taijutsu

S

sayonara – do widzenia
shiho nage – rzut w czterech kierunkach
seika – tender – środek ciężkości ciała, punkt zlokalizowany w głębi brzucha, 3-4 cm poniżej pępka
shikaku – martwy kąt (punkt)
shikko – poruszenie się na kolanach
seiza – pozycja siedząca
sempai – asystent nauczyciela
sensei – mistrz, nauczyciel
shihan – mistrz, profesor – tylko dla posiadaczy wysokich stopni mistrzowskich (7o, 8o dan)
shomen – od przodu
sode – rękaw
soremade – stop
soto – zewnętrzna strona, na zewnątrz
suburi – ćwiczenia uderzeń jo ewentualnie boken
suwari waza – techniki walki stosowanie między siedzącymi partnerami

T

tachi – długi miecz
tai-sabaki – ruchy obrotowe ciała
tei-jutsu – sztuka ciała, czyli techniki aikido wykonane bez użycia broni
tachi rei – ukłon w pozycji stojącej
tachi dori – techniki obrony przed przeciwnikiem uzbrojonym w miecz
tanto – nóż, sztylet
tatami – mata do ćwiczeń
tenchi nage – rzut w „niebo i ziemię”
te – ręka
te gatana – ręka miecz, tnąca krawędź ręki
tokui waza – ulubione techniki
to ma – duży dystans
tori – wykonujący daną technikę (w aikido broniący się)
tsugi ashi – krok dostawny
tsuki – uderzenie po linii prostej lub pchnięcie mieczem

U

uchi – uderzenie po łuku
uchi deshi – bezpośredni uczeń mistrza
uke – w aikido ten, na którym wykonana jest technika
ukemi waza – sztuka padania
ura (tenkan) – odwrotnie, do tyłu
ushiro – tył, z tyłu, w tył

W

waza – technika, metoda, zespół technik

Y

yame – stop !
yoko – bok, w bok

Z

zarei – ukłon w pozycji stojącej
zubon – spodnie do kimona

Wymowa głosek japońskich:

j = dź
sh = ś
ch = ć
w = u
z = dz
y = i

Liczebniki

1 – ichi
2 – ni
3 – san
4 – shi
5 – go
6 – roku
7 – sichi
8 – hachi
9 – ku
10 – ju